جریان مواد معدنی در بدن انسان توسط خون که در تمامی شریان‌ها و اعضا بدن جریان دارد انجام می‌شود. حدود 7 تا 8 درصد وزن بدن انسان را خون تشکیل داده است که مواد غذایی و اکسیژن موردنیاز بدن را تامین می‌کند. آزمایش خون سریع‌ترین و مطمئن‌ترین راه تشخیص، پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌ها است که در بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها برای انجام بهبودی و درمان بیماری‌ها انجام می‌شود. با این حال که ممکن است انجام خونگیری برای بیمار دردناک، آزاردهنده و ناخوشایند باشد، ولی برای تشخیص بسیاری از بیماری‌ها نیاز به دادن آزمایش خون هست.
روش‌های متفاوتی برای انجام خونگیری وجود دارد، اما اینکه کدام روش برای انجام خونگیری استفاده شود به شرایط بیمار و هدف از انجام آزمایش بستگی دارد. در ادامه این مقاله از ژن من می‌توانید با انواع نمونه‌گیری خون و رایج‌ترین روش‌های انجام خونگیری آشنا شوید.
آزمایش خون چه اهمیتی در تشخیص پزشکی دارد؟
انجام نمونه‌گیری و آزمایش خون از بهترین راه‌ها برای بررسی کردن وضعیت درونی خون انسان است. خون می‌تواند اکسیژن، قندها و بسیاری از هورمون‌های بدن و مواد مغذی و معدنی بدن انسان را با خود حمل کند و با دریافت مواد مضر و ضایعات از سلول‌ها امکان دفع مواد غذایی را فراهم کند. از مواردی که آزمایش خون بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد بررسی و شمارش نوع سلول‌های موجود در خون و همچنین تشخیص کم‌خونی، سرطان‌ها و … کمک می‌کند. انجام آزمایش خون مانع از پیشرفت بیماری و رسیدن آن به مرحله صعب‌العلاج می‌شود.
به طور معمول به افراد توصیه می‌شود تا آزمایش خون را به صورت دوره‌ای و در فواصل مشخص انجام دهند تا اگر در بدن هرگونه مشکلی وجود داشت به سرعت تشخیص داده شود و درمان و راه‌های پیشگیرانه انجام شود.
رایج‌ترین انواع خون گیری از شریان کدام‌ها هستند؟
حجم موردنیاز برای انجام خونگیری از مواردی است که برای گرفتن خون، پرسنل بیمارستان‌ها باید به آن دقت کنند. همچنین شرایط بیماران و هدف از انجام خون گیری از مواردی است که برای انجام خون گیری باید به آن دقت کرد. 3 متد نمونه‌گیری بیشترین کاربرد را دارند که در ادامه آنها را توضیح می‌دهیم.
خون گیری وریدی
انجام خون گیری وریدی به طور معمول با وارد کردن یک سوزن در ورید انجام می‌شود که از رایج‌ترین روش‌های نمونه‌گیری در بیمارستان‌ها است. انجام خون گیری از یک ورد سطحی که در اندام فوقانی که به طور معمول ورید کوبیتال میانی در بازو است انجام می‌گیرد. این ورید به سطح پوست نزدیک است و اعصاب زیادی در نزدیکی آن قرار دارد و دلیل درد و اذیت شدن بیمار هنگام این خون گیری وجود داشتن این عصب‌ها در اطراف رگ است. برای انجام نمونه گیری از رگ میتوان از تجهیزات زیر استفاده کرد:
سرنگ برای خون گیری از شریان
برای انجام خون گیری از رگ ابتدا باید گارو یا تورنیکه را مقداری بالاتر از بازو ببندید تا رگ آن برجسته شده و انجام رگ‌گیری راحت‌تر شود. سپس با وارد کردن سرنگ در ورید و کشیدن پیستون میتوان خون را وارد سرنگ کرد.
لوله خلاء برای انجام خون گیری از شریان
در این روش خونگیری، از لوله خلأ به‌جای سرنگ استفاده می‌شود. پس از قرار دادن گارو در قسمت بالاتر از بازو میتوان حجم زیادی از خون را در ورید حبس کرد. با واردکردن نیدل به رگ وریدی، خلاء موجود موجب ایجاد مکش می‌شود و خون به آرامی وارد سرنگ می‌شود. در این روش بعد از انجام خون گیری نیدل از ظرف نمونه‌گیری جدا می‌شود و درپوش را به جای آن قرار می‌دهند. در این روش بدلیل آنکه خون مستقیما از ورید به ظرف نمونه منتقل می‌شود احتمال آلودگی خون کمتر است.
خون گیری از شریان چیست؟
خون گیری از شریان یکی از انواع خونگیری است که به طور معمول در محیط بیمارستانی انجام می‌شود. در خونگیری شریانی از ناحیه مچ دست و شریان اصلی بدن برای نمونه‌گیری خون استفاده می‌شود. روش‌های نمونه‌گیری شریانی از ناحیه مچ دست و شریان اصلی بدن برای نمونه‌گیری خون استفاده می‌شود. روش نمونه‌گیری شریانی به طور عمده برای شناسایی اختلالات تنفسی و متابولیک و تفسیر گازهای خون شریانی برای تشخیص اختلالات اسید و باز استفاده می‌شود، که در آنها سطح co2 خون بررسی می‌شود. در روش خونگیری از شریان همچنین خطر افزایش عوارض خونریزی در بیمارانی که مبتلا به اختلال انعقاد خون یا کوآگولوپاتی هستند، وجود دارد.
خونگیری مویرگی چیست؟
خونگیری مویرگی یا نمونه‌گیری از انگشت از آسان‌‌ترین روش‌ها است که سریع انجام می‌شود و به آمادگی کمی نیاز دارد. در خونگیری مویرگی حداقل مقدار خون از بیمار و از نوک انگشت او گرفته می‌شود. روش خونگیری مویرگی به دلیل کاهش استرس و اضطراب بیماران به طور معمول برای کودکان و بزرگسالان عصبی انجام می‌شود. علاوه‌بر کاهش استرس در بیمار، برداشتن فقط چند قطره از خون در بیمار که معمولا از نوک انگشت انجام می‌شود موجب می‌شود تا فرد خون کمتری را از دست بدهد. بدلیل آنکه در این روش خون کمی از بدن فرد بیمار خارج می‌شود امکان انجام دادن آن در خانه نیز وجود دارد. خونگیری مویرگی را به عنوان نمونه‌گیری خشک‌شده نیز می‌شناسند. اگر خونگیری مویرگی برای نوزاد بخواهد انجام شود، قسمت پهلویی کف پا و نوک انگشت پا برای نمونه‌برداری استفاده می‌شود. برای آماده کردن محل نمونه‌گیری فقط لازم است تا آن را کمی ماساژ دهید و با الکل ضدعفونی کنید. در این نوع خونگیری ابتدا اولین قطره خون را با گاز استریل پاک کنید و منتظر بمانید تا یک قطره خون بزرگ بر روی پوست تشکیل شود.
نمونه برداری در این روش توسط یک کاغذ مخصوص انجام می‌شود که برخلاف خونگیری شریانی و وریدی نیازی به نگهداری سرد ندارد. به همین دلیل حمل و نقل و نگهداری از این نمونه بسیار ارزان‌تر و آسان‌تر از بقیه روش‌های نمونه‌گیری خون است. به طور معمول 5 قطره خون برای نمونه‌گیری مویرگی نیاز است که از طریق تماس قطره خون با کاغذ نمونه‌گیری به دست می‌آید. این روش خونگیری درد کمتری را برای فرد ایجاد می‌کند و خطرات آلودگی و انتقال بیماری کمتری دارد. به طور معمول برای آزمایش‌هایی که نیاز به حجم خون زیادی ندارند مانند گروه خونی از این نوع خونگیری استفاده می‌شود.
مقایسه انواع روش های نمونه گیری خون
روش‌های نمونه‌گیری متفاوتی وجود دارد، که هرکدام از آنها برای مورد خاصی استفاده می‌شود. در ادامه تمامی انواع روش‌های خونگیری و موارد مورد استفاده هر کدام را به شما معرفی می‌کنیم.
آیا نمونه‌گیری عوارضی دارد؟
اگر نمونه‌گیری در مراکز بهداشتی و با رعایت اصول بهداشتی انجام شود، هیچ عوارضی نخواهد داشت، اما در برخی موارد نمونه گیری عوارضی دارد که در ادامه آنها را می‌آوریم. غش کردن یکی از عوارضی است که ممکن است در حین خونگیری بدلیل افت فشارخون و کاهش اکسیژن‌رسانی به مغز پیش می‌آید.
کبودی در محل خون گیری یکی از موارد رایج است که می‌تواند پس از نمونه گیری بوجود آید. این کبودی یا هماتوم می‌تواند بدلیل مصرف داروی ضد انعقاد، عدم اعمال فشار کافی بر روی جای سوزن پس از رگ‌گیری، عدم ورود کامل یا صحیح سوزن به رگ و … ایجاد شود. عفونت، آسیب عصب و فلبیت( التهاب وریدی) از دیگر عوارضی است که ممکن است پس از نمونه‌گیری بوجود آید.
نتیجه گیری
انجام آزمایش خون برای بررسی سلامت بدن از موارد ضروری است که به طور معمول توسط پزشک توصیه می‌شود. نمونه‌گیری انواع مختلفی دارد که بسته به فرد و نوع نیاز به انجام خونگیری پزشک از آنها استفاده می‌کند.
