کبد چرب یک بیماری است که بدلیل تجمع زیاد چربی در کبد ایجاد می‌شود. در مراحل ابتدایی ابتلا به کبد چرب میزان تجمع چربی کم است که معمولا آسیبی به کبد نمی‌زند، اما اگر تجمع آن بیشتر از حد طبیعی در بدن شود می‌تواند به یک مشکل جدی تبدیل شود. کبد از اندام‌های مهم در بدن است که وظایف بسیار مهم و حیاتی را بدن ایفا می‌کند. وظیفه اصلی کبد دفع سموم خون و پردازش مواد غذایی است. وجود داشتن چربی در کبد طبیعی است، اما میزان آن اگر به بیش از 10 درصد از کل وزن بدن برسد فرد دچار کبد چرب می‌شود.
انواع کبد چرب از لحاظ شیوه ابتلا کدام ها هستند؟
کبد چرب دارای 2 نوع مختلف است که می‌تواند افراد مختلف را مبتلا کند. کبد چرب الکلی و کبد چرب غیرالکلی از انواع کبدهای چربی هستند که ممکن است افراد را مبتلا کنند. هر کدام از انواع کبد چرب دلایل مختلفی برای ابتلا دارند که در ادامه آنها را آورده‌ایم.
کبد چرب الکلی
کبد چرب الکلی از انواع کبد چربی است که بدلیل مصرف بیش از اندازه الکل باعث جمع شدن چربی در سلول‌های کبدی می‌شود. تجمع چربی به تدریج می‌تواند باعث التهاب و آسیب سلولی شود.
از دلایل ابتلا به این نوع از کبد چرب مصرف مزمن و طولانی مدت الکل، سوء تغذیه و برخی بیماری‌های کبدی دیگر است. در این نوع از کبد چرب علائمی همچون خستگی مفرط، کاهش اشتها، تهوع و استفراغ، درد در ناحیه بالای شکم و زردی پوست و چشم‌ها می‌تواند در فرد وجود داشته باشد. از عوارض ابتلا به این نوع از کبد چرب می‌توان به سیروز کبدی (زخم شدن کبد)، نارسایی کبد و سرطان کبد اشاره کرد.
کبد چرب غیر الکلی از انواع کبد چرب
در این نوع از کبد چرب برخلاف کبد چرب الکلی ارتباطی میان ابتلای به آن و مصرف کبد چرب وجود ندارد. این نوع از کبد چرب بدلیل تجمع چربی در کبد مانند چاقی، مقاومت به انسولین و دیابت نوع 2 رخ می‌دهد. کبد چرب غیرالکلی دارای انواع مختلفی است که شامل کبد چرب ساده و استئاتوهپاتیت غیرالکلی می‌شود.
کبد چرب ساده: در این نوع از کبد چرب، چربی در کبد وجود دارد اما موجب التهاب و آسیب سلولی قابل توجهی نمی‌شود.
استئاتوهپاتیت غیرالکلی: در این نوع از کبد چرب علاوه‌بر تجمع چربی، التهاب و آسیب سلولی نیز وجود دارد و می‌تواند به سیروز و سرطان کبد منجر شود.
عوامل خطرناک در کبد چرب غیر الکلی شامل چاقی و اضافه وزن، مقاومت به انسولین، دیابت نوع 2، چربی خون بالا، سابقه خانوادگی و سن بالا است.
این نوع از کبد چرب معمولا بدون علامت است، اما در موارد پیشرفته شامل خستگی، کاهش وزن، درد شکم و زردی است.
از عوارض این نوع از کبد چرب می‌توان به سیروز کبدی، سرطان کبد و بیماری‌های قلبی و عروقی اشاره کرد.
چه تفاوت هایی میان کبد چرب الکلی و غیرالکلی وجود دارد؟
بین کبد چرب الکلی و غیرالکلی تفاوت‌هایی وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شود. علت ابتلا، گروه‌های در معرض خطر ابتلا و سرعت پیشرفت و نحوه درمان در این 2 نوع متفاوت است.
انواع گریدهای کبد چرب کدام ها هستند؟
انواع گریدها یا مراحل کبد چرب به 4 مرحله تقسیم می‌شود و این بیماری در 4 مرحله پیشرفت می‌کند. هر کدام از گریدهای کبد چرب در پایین معرفی شده‌اند.
کبد چرب گرید 1 یا A
اولین مرحله در کبد چرب گرید 1 است که در این مرحله کبد شروع به تجمع تری گلیسیرید در سلول‌های خود می‌کند. در کبد چرب گرید 1 ممکن است فرد هیچ علامت قابل توجهی نداشته باشد. اگر کبد چرب در این مرحله تشخیص داده شود فرد می‌تواند با تغییر سبک زندگی به حالت عادی بازگردد. در حدود 5 الی 33 درصد از کبد در گرید کبد چرب A درگیر این بیماری می‌شود.
کبد چرب گرید 2 یا B
در کبد چرب گرید 2 که بیماری پیشرفت بیشتری کرده است و در آن تجمع چربی با التهاب و آسیب به سلول‌های کبدی همراه است. در این مرحله فرد دچار اسکار و فیبروز می‌شود و اگر درست مدیریت نشود ممکن است عوارض شدید کبدی را برای فرد بوجود آورد. در گرید 2 کبد چرب بین 34 الی 66 درصد از کبد فرد دچار این بیماری شده است.
کبد چرب گرید 3 یا C
در گرید 3 کبد چرب التهاب مداوم باعث ایجاد بافت اسکار (فیبروز) در کبد فرد می‌شود و وسعت آن می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. این بافت اسکار در عملکرد صحیح کبد تاثیر می‌گذارد. در گرید 3 بیشتر از 66 درصد کبد فرد درگیر شده است.
گرید 4 یا D کبد چرب (سیروز کبدی)
این مرحله از کبد چرب شدیدترین حالت ابتلا به این بیماری است که با تغییر شدید بافت کبد و اسکار مشخص می‌شود. اختلال در عملکرد کبد بسیار حائز اهمیت است و می‌تواند عواقب بالقوه کشنده‌ای داشته باشد. با بوجود آمدن سیروز کبدی ممکن است فرد نیاز به پیوند کبد داشته باشد.
علائمی که هر فرد در هر مرحله از گریدهای بیماری کبد چرب دارد کدام ها هستند؟
کبد چرب یک بیماری خاموش است که ممکن است فرد پس از ابتلا به آن تا مدت‌ها علائم مشخصی نداشته باشد. با گسترش این بیماری در کبد فرد، علائم آن شدت پیدا می‌کند و شامل موارد زیر می‌شود.
علائم کبد چرب در گرید 1 و 2
در مراحل 1 و 2 کبد چرب معمولا فرد بدون علامت است و برخی دیگر از افراد ممکن است احساس خستگی و یا ضعف داشته باشند، که این موارد می‌تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد که به همین دلیل تشخیص آن در مراحل اولیه دشوار است.
علائم کبد چرب در گرید 3
در مرحله سوم از کبد چرب این اندام داخلی بدن شروع به سفت شدن می‌کند و علائم زیر در برد نمایان می‌شود.
- فرد احساس ناراحتی یا درد در قسمت بالای سمت راست شکم را دارد.
- احساس خستگی مفرط که با استراحت کردن برطرف نمی‌شود.
- کاهش وزن ناخواسته که بدلیل اختلال در عملکرد کبد اتفاق می‌افتد.
- احساس ضعف و بی حالی در فرد.
مرحله پیشرفته یا گرید 4 بیماری کبد چرب
در گرید 4 از بیماری کبد چرب فرد دچار علائم زیر می‌شود.
- زردی پوست و چشم‌ها (یرقان): بدلیل تجمع بیلی روبین در بدن فرد مبتلا به کبد چرب گرید 4 زرد شدن پوست و سفیدی چشم‌ها اتفاق می‌افتد.
- خارش پوست بدلیل تجمع اسیدهای صفراوی در خون
- آسیت و بزرگ شدن شکم بدلیل تجمع مایع در آن
- تورم پاها بدلیل اختلال در گردش خون
- کبودی و خونریزی آسان بدلیل اختلال در عملکرد کبد در تولید عوامل لخته کننده خون
- بدلیل اختلال در عملکرد کبد در پردازش بیلی روبین فرد دچار ادرار تیره و مدفوع روشن می‌شود.
- داشتن حالت تهوع و استفراغ بدلیل اختلال در هضم و جذب غذا
- از دست دادن اشتها و کاهش وزن زیاد
- بزرگ شدن طحال
- گیجی و اختلال در تمرکز بدلیل تجمع مواد سمی در خون فرد
نکته مهم: در صورت مواجه شدن با علائم بالا بهتر است سریعتر به پزشک متخصص مراجعه کنید زیرا این علائم نشان دهنده پیشرفت و آسیب شدید به کبد است.
نتیجه گیری
کبد چرب بیماری است که بدلیل تجمع چربی در این اندام ایجاد می‌شود. کبد چربد دارای 4 گرید است که در این مقاله به طور کامل به بررسی علائم هر گرید پرداخته شد. به طور معمول در گرید 1 و 2 کبد چرب فرد علائم خاصی ندارد، اما با پیشرفت بیماری علائمی که در بالا ذکر شد می‌تواند در فرد ایجاد شود.
